1. ‘‘Kısa çalışma nedir?’’
İşyerindeki çalışma sürelerinin
geçici olarak azaltılması veya durdurulması hallerinde, üç ayı aşmamak
üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir
uygulamadır.
2. ‘’Kısa çalışmanın amacı nedir?’’
Kısa çalışma uygulamasının temel amacı istihdamın korunmasıdır. Kısa çalışma ile çalışılmayan sürelerde işçilere gelir desteği sağlanmaktadır. Aynı zamanda istihdam korunarak, deneyimli personellerin işten çıkarılmasının önüne geçilmektedir
3. ‘‘Kısa çalışmadan ne kadar süreyle yararlanılabilir?’’
Kısa çalışmanın azami uygulanma süresi üç aydır.
4. ‘‘Kısa çalışma ödeneğine hangi işverenler müracaat edebilir?’’
Covid-19 sebebiyle işyerindeki
haftalık çalışma sürelerini geçici olarak en az üçte bir oranında azaltan
veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetini tamamen veya kısmen
en az dört hafta
süreyle durduran işverenler kısa çalışma başvurusu yapılabilir.
5. ‘‘Kısa çalışmadan yararlanabilmek için faaliyet ne kadar
azaltılmalıdır?’’
İşyerindeki haftalık çalışma
sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik
koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta
süreyle durdurulması
gerekmektedir.
6. ‘‘Haftalık çalışma süresinin 1/3 oranında azaltılması ne demektir?
‘‘
Haftalık çalışma süresinin en az
1/3 oranında azalması, 6 iş günü çalışmanın yapıldığı bir işyerinde 4
gün ve daha az çalışma yapıldığı durumu ifade eder.
7. ‘‘İşyerinde faaliyet tamamen durdu ise kaç kişi için kısa çalışmadan
yararlanılabilir?’’
Kısa çalışma talebinin uygun
bulunması hâlinde kısa çalışmaya tabi tutulan işçilerden kısa çalışma
başlama tarihinden önceki 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son 3 yılda 450
gün süreyle prim
ödemiş olanlar ödenekten yararlandırılır.
8. “Daha önce ekonomik sebeplerle kısa çalışmadan yararlanan bir
işyeri, koronavirüs nedeni ile de kısa çalışmadan yararlanabilir mi?”
Daha önce farklı bir gerekçeyle
kısa çalışmadan yararlanan işyerleri de Covid-19 kapsamında kısa
çalışmadan yararlanabilirler.
9. “İşyerinin kısa çalışma yapması için asgari çalışan sayısı şartı var
mı?”
Kısa çalışma uygulamasından yararlanmak için asgari çalışan sayısı şartı yoktur.
10. “İşbaşı Eğitim Programından faydalanan bir işveren kısa çalışmadan
faydalanabilir mi?”
İşverenler, kısa çalışmadan
yararlandıkları dönemde işbaşı eğitim programı kapsamında katılımcı
talebinde bulunamamaktadır. Bununla birlikte, işbaşı eğitim programı devam
ederken kısa çalışma
ödeneği başvurusunda bulunan ve kısa çalışma ödeneğine hak kazanan işyerlerinde
mevcut işbaşı
eğitim programları devam edebilmektedir. İşverenlerin talepleri doğrultusunda
işbaşı eğitim
programlarına ara verilmesi de mümkündür.
11. “Belediyelerin kurmuş oldukları şirketlerde çalışan işçiler kısa
çalışmadan yararlanabilirler mi?”
Belediye şirketlerinin talebinin
İş Müfettişlerince uygun bulunması ve işçilerinin yasada aranan prim
ödeme şartlarını sağlamaları halinde kısa çalışmadan yararlanabilirler.
12. “Konkordato ilan etmiş bir işveren kısa çalışmadan faydalanabilir
mi?”
Kısa çalışmadan yararlanmasında konkordato bir engel teşkil etmemektedir.
13. “SGK ve Maliye borcu olan bir işveren, kısa çalışma başvurusunda
bulunabilir mi?”
Evet, SGK ve Maliye borcu kısa çalışma başvurusunu engellememektedir.
14. “Kısa çalışma başvurusu nereye ve nasıl yapılmaktadır?”
İşverenler; gerekli belgeleri
bağlı bulundukları İŞKUR biriminin elektronik posta adresine
göndermek suretiyle başvuru yapabilir. Elektronik posta adreslerine https://www.iskur.gov.tr/isveren/kisa-calisma-odenegi/basvuru-icin-gerekli-belgeler/
adresinden ulaşılabilmektedir. Ayrıca evrakların fiziki ortamda teslimine gerek
bulunmamaktadır.
15. “Kısa çalışmaya başvurmak için işyerleri hangi evrakları
göndermelidir?”
• Kısa çalışma talep formu
• Kısa çalışma uygulanacak işçi listesi
• Çalışma süresinin azaltıldığını
veya faaliyetin kısmen/tamamen durdurulduğunu ortaya koyan
belgeler (örneğin: ücret bordroları, puantaj kayıtları, üretimin, hizmetin
ve/veya ihracatın azaldığına,
siparişlerin ve/veya sözleşmelerin iptal edildiğine dair vb. belgeler) ile
• Resmi makamlar tarafından faaliyeti durdurulan işyerleri kapsamında olduğuna dair diğer belgeler
16. “İşverenin kısa çalışma talep formunu imzalaması zorunlu mudur?”
Evet, kısa çalışma talep formu işveren tarafından imzalanmalıdır
17. “Bir işletmede işçi olarak çalışan bir kişi doğrudan kısa çalışma
için başvuruda bulunabilir mi?”
Hayır, kısa çalışma başvuruları işverenler tarafından yapılmalıdır.
18. “İşyerinin birden fazla şubesi olması halinde nasıl başvuru
yapmalıdır?”
Birden fazla şubesi olan
işyerleri her bir şubesi için ayrı ayrı başvuru yapmalıdır. Başvuruların
şubelerin
bulunduğu yerdeki İŞKUR birimlerinin e-posta adreslerine yapılması
gerekmektedir.
19. “Başvuru yaptıktan sonra süreç nasıl ilerlemektedir? ”
İŞKUR’a teslim edilen belgeler
İŞKUR birimleri tarafından uygunluk tespiti yapılabilmesi için Aile,
Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Grup Başkanlıklarına
gönderilmektedir. Bu
çerçevede, iş müfettişlerince yapılacak uygunluk tespiti sonucu işverene
başvurunun yapıldığı aynı
yöntemle İŞKUR tarafından işverenin başvuru yaptığı e-posta adresine
bildirilecektir.
20. “İŞKUR’a verilen kısa çalışma yapacak işçi listesinde değişiklik
(azaltma, artırma veya isim değiştirme) yapmak mümkün müdür?’’
İş müfettişlerince uygunluk
tespiti tamamlandıktan sonra yeni işçi ve/veya çalışılmayan
sürenin arttırılması için talepte bulunulabilmekle birlikte bu durum yeni bir
başvuru olarak
değerlendirilmektedir. Ancak, çalışılmayan sürenin azaltılması veya işyerinin
tekrar faaliyete başlama
durumlarının İŞKUR’a hızlı bir şekilde bildirimi yeterlidir
21. “İş Müfettişinin yapacağı uygunluk tespiti nedir? ”
İşverenin, kısa çalışma talebinin
uygunluğuna ilişkin iş müfettişleri tarafından yapılan inceleme
faaliyetlerini ifade etmektedir. Örneğin Covid-19 salgınından olumsuz
etkilenildiğine ilişkin durumun
tespiti anlamını taşımaktadır.
22. “Her işçi kısa çalışma ödeneği alacak mı?”
İşçilerin ödenekten
yararlanabilmesi için;
• İşverenin kısa çalışma talebinin uygun bulunması,
• İşçinin kısa çalışmaya tabi tutulması ve
• Kısa çalışmanın başladığı tarih itibarıyla son 60 gün hizmet akdine tabi
olması ve son 3 yılda en az
450 gün süreyle prim ödeme şartlarını taşıması gerekmektedir.
23. “Son 60 gün koşulunun değerlendirilmesinde, eksik prim gün
bildirimleri kesintiye sebep olmakta mıdır? ”
Hizmet akdinin feshinden önceki
son 60 günde hizmet akdinin devam etmiş olması yeterlidir. Eksik
gün bildirilmiş olsa bile hizmet akdi bulunması halinde kısa çalışmadan
faydalanılabilir.
24. “İşçilerin alacağı ödenek tutarı nedir?”
Kısa çalışma ödeneği tutarı;
sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan
günlük ortalama brüt kazancının %60’ı olarak belirlenir. Bu şekilde hesaplanan
kısa çalışma ödeneği
tutarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçemez.
Bu kapsamda, işçilerin çalışmadıkları günler için ödeme yapılacak olup, tamamen
faaliyetin
durdurulması halinde 1.752,40 TL ile 4.380,99 TL aralığında kısa çalışma
ödeneği ödenebilmektedir.
25. “Kısa çalışma ödeneği işverene mi yoksa çalışanlara mı
ödenmektedir?”
Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için işçinin kendisine ödenir
26. “Yabancı işçiler kısa çalışma ödeneği alabilir mi?”
İşsizlik sigortası primleri ödeyerek çalışmaları ve gerekli şartları taşımaları hâlinde yararlanabilirler.
27. “Kronik hasta ve 65 yaş üstü olan kişiler kısa çalışmadan
yararlanabilir mi? ”
İşyerinde kısa çalışma
uygulanabilmesi için gerekli şartları taşıyan işyerlerindeki diğer işçiler gibi
kronik hasta ve 65 yaş üstü olan kişiler de kısa çalışmadan
yararlanabilecektir.
28. “Yarım çalışma ödeneğinden faydalanan kişi aynı süre içerisinde
kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilir mi?”
Yarım çalışma ödeneğinden
yararlanan işçinin işyerinde faaliyeti azaltma şeklinde kısa çalışma
uygulanması halinde, fiilen çalıştığı dönemde yarım çalışma ödeneğinden de
yararlanabilir. Ancak
çalışılan günden fazla yarım çalışma ödeneği ödenemez. Bununla birlikte,
faaliyetin tamamen
durdurulması halinde sadece kısa çalışma ödeneği ödenir.
29. “Kısa çalışma talebi uygun bulunan bir işyerinde işçiler ne zaman
ödenek alır?”
Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için işçinin kendisine ve aylık olarak ödenmektedir.
30. “Kısa çalışmadan yararlandıktan sonra devlete bir borç olacak
mıdır?”
İstihdamı koruma amaçlı olan bu
uygulamadan yararlananların devlete herhangi bir borcu
olmayacaktır.
31. “Kısa çalışma uygulaması süresince çalışılmayan günler için primler
SGK’ya nasıl bildirilir?”
Kısa çalışma ödeneği ödenen
dönemde, prim yatırılan günler için ödeme yapılma imkanı
bulunmamaktadır. Kısa çalışma uygulanan işçiler adına çalışılmayan günler için
SGK Aylık Prim ve
Hizmet Belgesi ile eksik gün gerekçesinin “18-Kısa Çalışma Ödeneği” olarak
bildirilmesi gerekmektedir.
32. “Kısa çalışma hak edilen işsizlik ödeneğinden mahsup edilir mi? ”
Kısa çalışma ödeneği olarak
yapılan ödemeler işsizlik ödeneği süresinden düşülmektedir. Ancak,
mahsup edilip edilmeyeceğini belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.
33. “Kısa çalışma ödeneği alırken rapor ücreti alınabilir mi?”
Kısa çalışma ödeneği alındığı
dönemde geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici
iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibarıyla
kısa çalışma ödeneği
durdurulur. Durdurulan dönem için geçici iş göremezlik ödeneği ödenir.
İşverenlerin bu durumu
İŞKUR’a bildirmesi gerekmektedir.
34. “Kısa çalışma ödeneği alırken sağlık hizmetlerinden
yararlanılabilir mi?”
Kısa çalışma uygulaması süresince
işçilerin çalışmadıkları günler için Genel Sağlık Sigortası primleri
İŞKUR tarafından SGK’ya bildirilmekte olup ilgililer ve bakmakla yükümlü olduğu
kişiler sağlık
hizmetlerinden faydalanabilir.
35. “Kısa çalışma uygulamasının erken sona ermesi veya işçinin işten
ayrılması durumunda ne yapılmalıdır?”
Kısa çalışma ödeneği alanların
işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple
silâhaltına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle
işinden ayrılması
hallerinde veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş
göremezlik ödeneğine
konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibarıyla kısa çalışma ödeneği
kesilir.
İşveren, ilan ettiği süreden önce normal faaliyetine başlamaya karar vermesi
halinde durumu;
İŞKUR’a, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına ve işçilere altı işgünü
önce yazılı olarak
bildirmek zorundadır. Bildirimde belirtilen tarih itibarıyla kısa çalışma sona
erer.
36. “Kısa çalışma uygulanan sürede işveren işten çıkarma yapabilir mi?
İşyerinde kısa çalışma uygulanan
dönemde 4857 sayılı Kanunun 25/II bendinde yer alan sebepler
hariç olmak kaydıyla işveren tarafından işçi çıkarılmaması gerekir.
https://www.iskur.gov.tr/sikca-sorulan-sorular/kisa-calisma-odenegi